Biografia Adama Mickiewicza

               Adam Mickiewicz urodził się 24 XII 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka na Litwie. Był dzieckiem nowogródzkiego adwokata Mikołaja Mickiewicza, byłego żołnierza kościuszkowskiego, oraz Barbary z Majewskich. Rodzice spędzali życie między dwoma gospodarstwami - wiejskim w Zaosiu i miejskim w Nowogródku. Już od Najmłodszych lat przyszły poeta i wieszcz narodowy poznawał baśnie i podania ludowe, głęboko zakorzenione w świadomości ludu litewskiego, białoruskiego i polskiego, zamieszkującego okolice Zaosia. Legendy, tajemnicze historie o zjawach z okolicznych lasów i jezior opowiadał chłopcu stary sługa, nazywany Ulissesem, ludowe pieśni śpiewała służąca w domu Mickiewiczów, gospodyni Gąsiewska. W 1812 roku zmarł ojciec Adama Mikołaj Mickiewicz, co przyspieszyło proces dojrzewania emocjonalnego chłopca.

               W 1807 roku Mickiewicz rozpoczął naukę w powiatowej szkole powszechnej ojców dominikanów w Nowogródku, a po jej ukończeniu wstąpił (w 1815 roku) na Uniwersytet Wieleński, gdzie zdobył solidne wykształcenie w zakresie filologii klasycznej, literatury ojczystej i historii. W tym czasie - dokładnie w 1817 roku - wraz z przyjaciółmi założył Towarzystwo Filomatów, czyli "miłośników wiedzy" oraz Filaretów "miłośników cnoty", mające charakter spiskowy. Naczelne hasła Towarzystw - "ojczyzna, nauka, cnota", stały się drogowskazem moralnym i ideowym dla wielu studiujących w tym czasie młodych ludzi. W czasie studiów Mickiewicz korzystał ze stypendium, które później musiał odpracować, tak więc po ukończeniu nauki  (w 1819 roku) przeniósł się do Kowna, gdzie od września rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole średniej. To właśnie wtedy, dzięki swemu przyjacielowi Tomaszowi Zanowi, poznał Marylę Wereszczakównę, siostrę Michała - kolegi Zana. Zakochał się w niej miłością idealną - charakterystyczna raczej dla bohaterów sentymentalnych, jednak jego zabiegi  spełzły na niczym, gdyż matka ukochanej miała upatrzoną dla córki "lepszą partię" - hrabiego Wawrzyńca Puttkamera. Zawód miłosny, utrata "bliźniaczej duszy" oraz śmierć matki sprawiły, że początek lat dwudziestych był dla Mickiewicza okresem fatalnym. To właśnie wtedy powstały utwory przepełnione uczuciami smutku, pesymizmu, żalu za utraconą miłością (na przykład wiersz Do M*** czy część Dziadów).

               W 1822 roku w Wilnie ukazał się pierwszy zbiór wierszy Mickiewicza, zatytułowany Poezje. W tomie znalazł się przede wszystkim  cykl Ballady i romanse, prawdziwy manifest polskiego romantyzmu. Nakład - 500 egzemplarzy - okazał się niewystarczający, trzeba było szybko dodrukować kolejne. Popularność młodego poety rosła. Rok po debiucie Mickiewicz wydał tom drugi, zatytułowany podobnie jak poprzedni - poezje. W jego skład wchodzą: wiersz Upiór, II i IV część Dziadów oraz powieść poetycka Grażyna. Udany debiut i rosnąca popularność Mickiewicza jako czołowego przedstawiciela wczesnej poezji romantycznej były zapowiedzią wielkiej kariery. W życiu poety pojawiły się jednak kłopoty. Mickiewicz, który mimo wyjazdu z Wilna utrzymywał ścisły kontakt z tajnymi stowarzyszeniami (przede wszystkim z, powstałym z przekształcenia Filomatów, Towarzystwem Filaretów), padł ofiarą prześladowań politycznych. Gdy około 1823 roku wzrosła fala prześladowań Polaków na Litwie, poeta wraz z innymi członkami stowarzyszeń Filomatów i Filaretów został aresztowany i osadzony w zamienionym na więzienie klasztorze ojców Bazylianów w Wilnie.

               Mickiewicz przebywał w wiezieniu od 23 X 1823 roku aż do procesu (21 IV 1824), a następnie, na mocy wyroku, został zesłany w głąb Rosji. W październiku 1824 roku poeta opuścił Litwę i wyjechał do centralnych guberni Rosji, gdzie spędził następnych 5 lat życia, m.in.  w Petersburgu, Odessie i Moskwie. Podczas zesłania poznał wielu wybitnych rosyjskich pisarzy, inteligentów i działaczy politycznych (m. in. Kondratija Rylejewa, Aleksandra Bestużewa, Aleksandra Puszkina). Był to w życiu Mickiewicza bardzo ważny okres. To właśnie wtedy poznał ogromny kraj, jego wielonarodowa kulturę i obyczaje. Między innymi w 1825 roku wyruszył do Odessy, gdyż otrzymał polecenie objęcia posady nauczyciela w tamtejszym liceum. Z Odessy kilkakrotnie robił wycieczki na Krym (poetyckim plonem tych wypraw jest tomik wierszy Sonety, zawierający cykle Sonetów krymskich oraz Sonetów odeskich).

               W czasie zesłania Mickiewicz pracował także jako urzędnik państwowy w kancelarii gubernatora. Echa tej przymusowej pracy w administracji carskiej, a wiec niejako na rzecz zaborcy, znajdą później odbicie w powieści poetyckiej Konrad Wallenrod. W 1829 roku, dzięki pomocy przyjaciół, Mickiewicz opuścił Rosję i wyjechał do Niemiec, a stamtąd do Rzymu. Był to w jego życiu okres tzw. romantycznych podroży, w czasie których poeta zawarł wiele cennych znajomości (poznał m. in. Goethego), zdobył doświadczenie i zwiedził Europę (patrz --> podróże).

               W Rzymie Mickiewicz dowiedział się o wybuchu w Polsce powstania listopadowego (1830). Z nie wyjaśnionych do dzisiaj powodów nie wziął w nim udziału: jego trwająca ponad rok podroż z Rzymu - przez Genewę i Paryż - do wielkopolski, wciąż budzi wiele wątpliwości. W Wielkopolsce poeta prawdopodobnie czekał na upadek powstania a gdy to nastąpiło wziął udział w Wielkiej emigracji, wyjeżdżając najpierw do Drezna (wiosna 1823 roku - wtedy powstała III część Dziadów), a później do Paryża.

               W stolicy Francji spędził kilka lat. początkowo brał udział w życiu politycznym emigracji po listopadowej, jednak szybko zniechęciły go wewnętrzne spory i kłótnie. Napisał wtedy Pana Tadeusza (1834). Po 1834 roku próbował zaistnieć na paryskich scenach swa twórczością dramatyczna. jednakże ani Konfederaci barscy, ani Jakub Jasiński, czyli dwie polski, sztuki napisane po francusku, nie przyniosły mu sukcesu. W tym czasie poeta znajdował się w bardzo złym stanie psychicznym, w jednym z listów tak pisał o swojej sytuacji: "miałem tego lata wiele smutków osobistych i familijnych". Kondycji psychicznej Mickiewicza nie poprawił również ślub z Celiną Szymanowską, z która poeta będzie miał sześcioro dzieci.

               W 1839 roku otrzymał propozycje wyjazdu do Szwajcarii, do Lozanny aby objąć katedrę profesora literatury rzymskiej na tamtejszym uniwersytecie. Skorzystał z tej propozycji. W Szwajcarii powstały ostatnie wiersze Mickiewicza, po 1839 roku artysta skoncentrował się wyłącznie na dziełach pisanych proza, publicystyce oraz działalności politycznej. Pobyt w Szwajcarii trwał bardzo krotko, już w 1840 roku Mickiewicz zdecydował się na powrót do Paryża.

               W latach 1840 - 1844 wykładał jako profesor w katedrze literatur słowiańskich w paryskiej College de France. W 1844 roku, za propagowanie idei Andrzeja Towiańskiego i głoszenie panslawizmu, został usunięty z uczelni. W 1848 roku, na wieść o wybuchu Wiosny Ludów, Mickiewicz wyjechał do Rzymu, gdzie próbował zorganizować ochotniczy legion polski (Legion Mickiewicza).

               Po powrocie do Paryża współtworzył z przyjaciółmi pismo "Trybuna Ludów", a po jego rozwiązaniu zaprzestał na pewien czas działalności politycznej i podjął pracę jako bibliotekarz w paryskiej Bibliotece Arsenału. We wrześniu 1855 roku na wieść o wybuchu wojny krymskiej (miedzy Francja, Anglia i Rosja) Mickiewicz jeszcze raz próbował rzucić się na wir pracy politycznej: wyjechał do Konstantynopola z zamiarem tworzenia oddziałów polskich i żydowskich tzw. Kozackich, mających wystąpić przeciwko Rosji. Tam zmarł 26 XI 1855 roku, najprawdopodobniej na cholerę.

               Jego prochy w rok później (1856) zostały przewiezione do Paryża, a stamtąd w 1890 roku do Krakowa gdzie do dziś spoczywają w podziemiach katedry wawelskiej.

M jak Mickiewicz 2006 © Wszelkie prawa zastrzeżone.